Zein da Jan Gehl-ek sortutako hiri diseinuaren oinarri nagusia? (Translation: What are the key principles of urban design created by Jan Gehl?)
1. Jan Gehl-en hiri diseinuaren oinarri nagusia (Translation: The main principles of Jan Gehl's urban design)
Jan Gehl Danez Jan Gehl da, arkitektoa eta hiri diseinulagun. Gehl-ek idea argi eta potente bat du hirien diseinuan: hiriak lekuak dira pertsonaentzako. Beraz, Gehl-ek hiriko tresnak eta bideak diseinatzen ditu pertsonen erabilpenarekin arreta handia jarrita. Hori dela eta, honako printzipio nagusiak defendatzen ditu: 1. Pertsonak lehenengo. Gehl-ek uztartzen du hiriak pertsonen behar eta nahien arabera diseinatu behar direla. Pertsonak izan behar ditugu gogoan, bai ibilitakoan eta bai jendearekin elkartzeko guneetan. Bide-etxeek bertan ibiltzeko, txokoek jolasteko eta herriko plazetan elkartzeko aukera ematen dute. 2. Horma bidez harremanak. Era antzeko guneetan, Gehl-ek hirien barruan harremanak erabat garrantzitsua izatea apaindu nahi du. Adibidez, era natural eta argi batean harremanak sortu behar dira etxeen eta autobusen artean edo maisutxekin eta ontziak dauzkan auzunean. Horrela, pertsonaek elkarrekin harremanetan egoteko aukera izango dute. 3. Ingurumen berria. Gehl-ek hiriak ingurumenaren babesaren alde egoten du. Espazio zuriak eta arboratuak bermatzen ditu, hiri beroak tartekatzen ditu eta zutiki estruktura urritzen du. Hiri ereloitzen duen olatua desagertzeko ekimenak ere hartzen ditu. Jan Gehl-ek hiri diseinuaren oinarri nagusietan pertsonak jarraitzen ditu, harremanak bultzatzen ditu eta ingurumenaz arduratzen da. Beraz, Gehl-ek adierazten dituen printzipioak, hirien erabilera hobetzen laguntzen dituzte, eta jendeak hobetzeko eta giro ona sortzeko aukera ematen dute https://danishculture.eu.
2. Hiri bizilekua eta gizarte-helburua (Translation: Urban livability and social purpose)
Jan Gehl, arkitekto eta hiri diseinari danak, hiri bizilekua eta gizarte-helburua oinarri hartzen dituen diseinu printzipio nagusiak sor zuen. Bizileku seguru, jasangarria eta bikaintasuna bultzatzen dituzten hiriei bideratuta, Gehl-ek milaka hiri inguru ikertu ditu, ideia berriak proposatzen dituena. Hori dela eta, hirigintza proiektuak berrikusi dituzte, herritarren beharrak eta ongizatea bermatuz. Gehl-en diseinu printzipio nagusiak honakoak dira: lehenengo, bizileku pertsonen hezkuntza jasangarria sustatzea. Diseinu bidezko hiriak espazio publikoak, ibilgailuak eta bizilagunekin elkarlanean lan egingo duten era errazean oinarritzen dira. Bigarren printzipioa, bizilekuen jabetza publikoaren esparrua zabaltzea da. Espazio publikoak, plazak eta parkeak herritarren eskura jarri behar dira. Horrela, herritarrek naturarekin harreman estuagoa izan dezakete eta elkar ezagutu dezakete. Jan Gehl-ek hiri bizilekua eta gizarte-helburua bateratuta diseinatutako hiriak eredu garrantzitsua eskaintzen dute gizarte oinarrizko beharrak asetzeko. Hiri gutxien kezkatuak dira, segurtasuna eta gizartearen elkartasuna sustatzen baitute. Gehl-ek hiri diseinu berriak errazten dituzte hiriko biztanleen bizimodu hobetzea, bertako komunitatearen indarra eta ezagutzaren hazkundera bideratuta.
3. Diseinua pertsona-gurasken arabera (Translation: Design according to human needs)
Jan Gehl-ek sortutako hiri diseinuaren oinarri nagusia da diseinua pertsona-gurasken arabera (Design according to human needs). Gehl, arkitektoa eta hiri-planifikazioaren aditu ospetsua, humanoekiko jarduerak eta haien beharrak kontuan hartu behar dituela defendatzen duen ideia nagusi bat da. Gehl-ek azpimarratzen du hiriak egonkor jokabideak eta erronkak dituela, eta horiek guztiak gizarteratzeko diseinu txartel gisa hartzea beharrezkoa dela. Diseinu honek herritarrek bizi-konforta hobea izateko aukera eman behar die. Gaur egun, hiri handietan, autoruek eta plataformaek baliabide handiak erabiltzen dituzte, baina herritarrek eguneroko jarduerak egiteko baldintza orokor horiek ez dira betetzen. Gehl-ek hirian bizitzen duten pertsonak erabiltzen dituen espazioa oinarri hartzen du diseinuan. Aniztasuna eta jendea bultzatzeko diseinatzeko aukera eskaintzen dituen herri-plazak, aztarnak eta proiektu bereziak diseinatu behar dira. Gehl-ek azpiegiturak eta paisaia fisikoa izango dituen hiriak aldarrikatzen ditu, erronka fisikoen gainean aritzeko eta jendea hiritik kanpo egokitzeko asmorik gabeko espazioak sortzeko. Gehl-ek sortutako gako printzipio hauek inplementatzen dituen hiriak, herritarrek ondo pasatzeko, interakzio sozialak elkarriagoak izateko eta bizi-konforta hobetzeko aukera ematen diete. Diseinua pertsona-gurasken arabera egitea beharrezkoa da hirien etorkizun iraunkor bat eraikitzeko.
4. Espazio publikoak eta herritarren erabilera (Translation: Public spaces and citizen engagement)
4. Espazio publikoak eta herritarren erabilera Jan Gehl-ek sortutako hiri diseinuaren oinarri nagusiak nola ulertu behar ditugu? Espazio publikoak eta herritarren erabilera dira eraikitzaile hauengandik egindako diseinuaren ardatz nagusiak. Gehlek, hiriak eraikitzean herritarren parte-hartze aktiboa eta bizi kalitatea hartu ditu kontuan. Lehenengo printzipio garrantzitsua "hiriak herritarrentzat" izatea da. Gehl-ek errazpen mugak erabilera txikitan bilatzen ditu, bideak ezkutatzeko asmorik gabeko espazioa sortzen ditu eta giroa erraztu egin dezaten. Herritarrek hiriaren modura sentitu behar dute, eta horretarako ezinbestekoa da sarbidea eta mugikortasuna hobetzea. Bigarren printzipioa da "bizitza kaletik azkar aurre ratzeari" buruzkoa. Espazio publikoak egokitzean, herritarrek jarduera sozialak duinak izan ditzaten esparruak sortu behar dira. Hiriaren eremuak truke gisa funtzionatu behar du, eta jendeari aukera ematen dioten ingurumen fisikoa sortzea beharrezkoa da. Hirugarren printzipioa, "erdigunea diseinatu", da. Espazio publikoak eta herritarren erabilera diseinatzean, inguruan dauden eraikuntza-eginbideak eta dendak hiriaren erdialdetik urruti egon behar dute. Gainera, baserritik etxe erdi-familiarera aldendu behar da, kale barruan bertan bizi bildu egin dadin. Azken printzipioa, "betiere bizitzeko hiria eraiki", da. Gehl-ek diseinuak bizi-esparruak eta jarduera soziala integratzen ditu, bere helburua herritarrek egunero erabiltzeko aukera izan dezaten. Espazioen alde bakoitzak funtzio konkretuak izan behar ditu, eta herritarrek esparruak modu baliokidean erabiltzen jakin behar dituzte. Jan Gehl-en sortutako espazio publikoak eta herritarren erabilera diseinuaren oinarriak bertan behera hartzea ez da gako bat. Hiriak herritarrentzat eraiki behar dira, parte-hartzeko zerbitzuak eta bizi kalitatea hobetu nahi duten jendea nabarmentzen dituzten esparruak sortuz. Hiriaren diseinuan herritarrek protagonismoa izan behar dute, eta horrela, hiriak biziengoa eta bizigarriagoa izango da.
5. Jan Gehl-en hiri diseinuaren eragina bizitzan (Translation: The impact of Jan Gehl's urban design on everyday life)
Jan Gehl-ek sortutako hiri diseinuaren oinarri nagusia ikusi ahal izan dute bizi egiten duten hiritarrek nola erabiltzen duten hiriak. Gehl-ek bere lanaren bitartez ziurtatzen duenez, hiriak pertsonak arretaz ikusteko eta parte hartzeko espazioak eskaintzen ditu behar bezala. Hiri diseinu honen ardatz nagusia urburuak dira. Lehenengo printzipio nagusia da pertsonak prioritatez jartzea. Gehl-ek erakutsi duenez, hiriaren erabilera hobetzeko, pertsonen mugimenduaren eremua zabaltzea da funtsezkoa. Hiri hartako espazioa bizitzaren parte izan behar du, eta bertan bizi den jendearen arreta jartzea garrantzitsua da. Gehl-en diseinuan, kalitate handiko pedonizazioa eta bisikletazko mugimendua bultzatzen dira, automobilak aurpegitik kanpo sartu barik. Bigarren printzipio nagusia, espazioa parte hartezko eta bideragarria izatea da. Gehl-ek era honetan diseinatu du hiriak hango biztanleengan eragiten duela, haien arreta eta sormena bultzatuz. Jendeak parte hartzea eta esku ona izatea beharrezkoa da; beraz, plazak eta parkeak diseinatzen dira pertsonen elkarreragin eta aisialdiko espazioak bakarrik ez izateko. Azkenik, Gehl-ek abestiaren eta diseinuaren arteko harremana nabarmendu du. Musika eta artea hiriaren parte izan behar dira, konexio ematen diotelarik pertsonen emozioetara. Hiriak sormenaren eremuak ditu eta horietan dagoen emankortasuna sustatzeko erabil daiteke. Gehl-ek sortutako hiri diseinuak bizitzaren inguruan eragin handia izan du. Hiriak pertsonen beharrak kontutan hartzen ditu eta laguntzen du gizartea aktiboa eta bizietsia izateko.